Lurraren inguruan biraka 50.000 objektu artifizial egon daitezkeela kalkulatzen da. (NASA)
Espazioko zabor deitzen zaie Lurraren inguruan biraka dabiltzan eta funtziorik betetzen ez duten objektu artifizialei. Espazioko zaborra gauza askok osatzen dute: kohete eta satelite zaharren zatiek, leherketen hondarrek, eta abarrek. Horien guztien kontrola izateko, zientzialariek segimendua egiten dute. Gaur egun, 10.000 objektu daude katalogatuta, baina 50.000 egon daitezkeela kalkulatzen dute; 100 tona zabor daude Lurraren inguruan biraka.
Hondakin gehien lurrazaletik 2.000 kilometrora dagoen orbitan daude. Orbita horretan, zabor-zatiak segundoko 7 eta 8 kilometroko abiaduran joan daitezke. Horregatik, nahiz eta txikiak izan, daramaten abiadurarengatik, kalte handiak eragin ditzakete, eta arriskutsuak izan daitezke funtzionamenduan dauden sateliteentzat edo hainbat espazio-misio aurrera eramateko.
Espazioko zabortegia osatzen duten puska horiek urteekin abiadura galtzen dute, eta Lurrerantz erortzen dira, baina atmosferarekin topatzean erre eta desagertu egiten dira gehienak. Bakar batzuk dira atmosfera zeharkatu eta Lurrera erortzeko bezain handiak.
Baina gizakiok espazioan jarri dugun zaborra gutxi ez eta, zaborra osatzen duten zatiek elkar jo, eta, hala, zati edo objektu gehiago sortzen dituzte. Egin dituzten kalkuluen arabera, 2055. urtetik aurrera, haien arteko talken ondorioz, objektu-kopurua esponentzialki handituko da, eta ia ezinezkoa izango da Lurretik espaziora ateratzea.
miércoles, 12 de noviembre de 2008
pLaNeTaK:
ATALAK
- -Planetak
- -Jokoak
- -Artxiboak
- -Egilea
__________
Umeen Saila
__________
Orri honi buruz zure iritzia eman nahi badezu, hemen behean sakatu.
P l a n e t a k
- Barneko planetak
- Ezaugarri orokorrak
- Kanpoaldeko planetak
- Argazki orokorrak
Barneko Planetak
Merkurio, Artizarra, Lurra eta Martitz, oro har, barneko planetak deitzen dira, beraien orbitak eguzkiaren eta asteroide-gerrikoaren artean daudelako. Harantzago kanpoko planetak daude, alegia, Jupiter, Saturno, Urano, Neptuno eta Pluton. Barneko planetek talde homogeneo samarra osatzen dute.
Merkurio:
Pluton alde batera utziz gero, Eguzki sistemako planetarik txikiena da. Eguzkitik hurbilen dagoen planeta denez gero oso argitsua da, nahiz eta Lurretik behatzen zaionean oso iluna agertzen den, Eguzkiak eragindako liluratzea dela medio.
Artizarra: -
Ilargiaren ondoren, Lurretik hurbilen dagoen argizagia. Merkurioaren eta Lurraren artean dago kokatua. Antzinatetik ezagutzen du gizakiak, neurriz gaineko disdira baitu. Sartaldean .ikus daiteke, eta sortaldean egunsenti inguruan.
Lurra:
Pluton alde batera utziz gero, Eguzki sistemako planetarik txikiena da. Eguzkitik hurbilen dagoen planeta denez gero oso argitsua da, nahiz eta Lurretik behatzen zaionean oso iluna agertzen den, Eguzkiak eragindako liluratzea dela medio.
Marte:
Martitz, zalantzarik gabe, eguzki sistemako planetarik ospetsuena da. Lurretik begiratzen bazaio gorrixka agertzen da; horregatik erabili bide zuten erromatarrek planeta hau izendatzeko gerraren jainkoaren izena, Marte.
Kanpoaldeko Planetak
Kanpoko planetak, Jupiter, Saturno, Urano, Neptuno eta Pluton, asteroide-gerrikotik arantzago kokaturik daude. Planeta horien tamaina eta osaerari erreparatuz gero, talde hetereogeno samarra osatzen dutela esan beharra dago. Jupiter eta Saturno dira Eguzki-Sistemako planetarik handienak; Pluton, ordea, denetarik txikiena.
Jupiter:
Jupiter da Eguzki Sistemako planeta handiena. Bolumenez Lurra baino 1130 aldiz handiagoa da; masa Lurrarena baino 318 aldiz handiagoa du, eta orobat du beste planeta guztien masak batu eta halako bi handiagoa.
Saturno:
Saturno da Jupiterren ondoren bigarren planeta erraldoia, tamainaz Jupiterren antzeko samarra. Haren masa Lurrarena halako 95 da eta dentsitatea 0.67 gramo besterik ez zentimetro kuboko (gr/cm3). Hidrogeno eta helioz dago eratua, Jupiter bezala.
Urano:
Urano Eguzki Sistemako zazpigarren planeta da Eguzkitiko distantziari dagokionez; Eguzkitik 3000 milioi kilometrotara dago (Lurraren eta Eguzkiaren arteko halako hogei). Eta Eguzki Sistemako hirugarren planeta da neurriari dagokionez.
Neptuno:
Eguzkitik abiatuta zortzigarren planeta da Neptuno., eta Eguzki Sistemako hirugarrena da neurriz. 1846-an aurkitu zuten, nahiz eta antza denez Galileok ikusia zuen aurretik. Neptunoren osagai nagusiak hidrogenoa eta helioa dira.
Pluton:
Pluton Eguzki Sistemaren erdigunetik urruneko planeta da, baina aldi kosmiko batzuetan Neptunoren orbitaren erradioa baino hurbilago egoten da Eguzkitik. Plutonen orbita oso eszentrikoa da eta ekliptikaren planoarekiko oso makur dago.
Ezaugarri orokorrak
MASA
(LURRA = 1)
DENTSITATEA
(g/cm3)
SATELITE ERREGULARRAK
SATELITE DIBERTSOAK
DISTANTZIA ERREALA (UA)
NAGUSIAK
TXIKIAK
ERRALDOIAK
Jupiter
318
1,4
4
lo, Europa Ganimide Kalisto
2
1979 JL Amaltea
10
5,2
Saturno
95
0,7
1
Titan
14
Entzelade Tetis Dione Rea Japeto
2 (+4?)
Febe, Hiperion
9,54
KANPOKOAK
Neptuno
17
1,7
1
Triton
---
1
Nereida
30,07
Urano
15
1,3
---
5
Miranda Ariel Unbriel Titania Oberon
10
19,19
LURTARRAK
Lurra
1
5,5
1
Ilargia
---
---
1
Artizarra
0,82
5,2
---
---
---
0,72
PLANETA
TXIKIAK
Martitz
0,11
3,9
---
---
2
Fobos,Deimos
1,52
Merkurio
0,06
5,5
---
---
---
0,39
Pluton
0,002
1,5
---
1
Karonte
39,52
© 2000 Beristain Industries.
Todos los derechos reservados.
- -Planetak
- -Jokoak
- -Artxiboak
- -Egilea
__________
Umeen Saila
__________
Orri honi buruz zure iritzia eman nahi badezu, hemen behean sakatu.
P l a n e t a k
- Barneko planetak
- Ezaugarri orokorrak
- Kanpoaldeko planetak
- Argazki orokorrak
Barneko Planetak
Merkurio, Artizarra, Lurra eta Martitz, oro har, barneko planetak deitzen dira, beraien orbitak eguzkiaren eta asteroide-gerrikoaren artean daudelako. Harantzago kanpoko planetak daude, alegia, Jupiter, Saturno, Urano, Neptuno eta Pluton. Barneko planetek talde homogeneo samarra osatzen dute.
Merkurio:
Pluton alde batera utziz gero, Eguzki sistemako planetarik txikiena da. Eguzkitik hurbilen dagoen planeta denez gero oso argitsua da, nahiz eta Lurretik behatzen zaionean oso iluna agertzen den, Eguzkiak eragindako liluratzea dela medio.
Artizarra: -
Ilargiaren ondoren, Lurretik hurbilen dagoen argizagia. Merkurioaren eta Lurraren artean dago kokatua. Antzinatetik ezagutzen du gizakiak, neurriz gaineko disdira baitu. Sartaldean .ikus daiteke, eta sortaldean egunsenti inguruan.
Lurra:
Pluton alde batera utziz gero, Eguzki sistemako planetarik txikiena da. Eguzkitik hurbilen dagoen planeta denez gero oso argitsua da, nahiz eta Lurretik behatzen zaionean oso iluna agertzen den, Eguzkiak eragindako liluratzea dela medio.
Marte:
Martitz, zalantzarik gabe, eguzki sistemako planetarik ospetsuena da. Lurretik begiratzen bazaio gorrixka agertzen da; horregatik erabili bide zuten erromatarrek planeta hau izendatzeko gerraren jainkoaren izena, Marte.
Kanpoaldeko Planetak
Kanpoko planetak, Jupiter, Saturno, Urano, Neptuno eta Pluton, asteroide-gerrikotik arantzago kokaturik daude. Planeta horien tamaina eta osaerari erreparatuz gero, talde hetereogeno samarra osatzen dutela esan beharra dago. Jupiter eta Saturno dira Eguzki-Sistemako planetarik handienak; Pluton, ordea, denetarik txikiena.
Jupiter:
Jupiter da Eguzki Sistemako planeta handiena. Bolumenez Lurra baino 1130 aldiz handiagoa da; masa Lurrarena baino 318 aldiz handiagoa du, eta orobat du beste planeta guztien masak batu eta halako bi handiagoa.
Saturno:
Saturno da Jupiterren ondoren bigarren planeta erraldoia, tamainaz Jupiterren antzeko samarra. Haren masa Lurrarena halako 95 da eta dentsitatea 0.67 gramo besterik ez zentimetro kuboko (gr/cm3). Hidrogeno eta helioz dago eratua, Jupiter bezala.
Urano:
Urano Eguzki Sistemako zazpigarren planeta da Eguzkitiko distantziari dagokionez; Eguzkitik 3000 milioi kilometrotara dago (Lurraren eta Eguzkiaren arteko halako hogei). Eta Eguzki Sistemako hirugarren planeta da neurriari dagokionez.
Neptuno:
Eguzkitik abiatuta zortzigarren planeta da Neptuno., eta Eguzki Sistemako hirugarrena da neurriz. 1846-an aurkitu zuten, nahiz eta antza denez Galileok ikusia zuen aurretik. Neptunoren osagai nagusiak hidrogenoa eta helioa dira.
Pluton:
Pluton Eguzki Sistemaren erdigunetik urruneko planeta da, baina aldi kosmiko batzuetan Neptunoren orbitaren erradioa baino hurbilago egoten da Eguzkitik. Plutonen orbita oso eszentrikoa da eta ekliptikaren planoarekiko oso makur dago.
Ezaugarri orokorrak
MASA
(LURRA = 1)
DENTSITATEA
(g/cm3)
SATELITE ERREGULARRAK
SATELITE DIBERTSOAK
DISTANTZIA ERREALA (UA)
NAGUSIAK
TXIKIAK
ERRALDOIAK
Jupiter
318
1,4
4
lo, Europa Ganimide Kalisto
2
1979 JL Amaltea
10
5,2
Saturno
95
0,7
1
Titan
14
Entzelade Tetis Dione Rea Japeto
2 (+4?)
Febe, Hiperion
9,54
KANPOKOAK
Neptuno
17
1,7
1
Triton
---
1
Nereida
30,07
Urano
15
1,3
---
5
Miranda Ariel Unbriel Titania Oberon
10
19,19
LURTARRAK
Lurra
1
5,5
1
Ilargia
---
---
1
Artizarra
0,82
5,2
---
---
---
0,72
PLANETA
TXIKIAK
Martitz
0,11
3,9
---
---
2
Fobos,Deimos
1,52
Merkurio
0,06
5,5
---
---
---
0,39
Pluton
0,002
1,5
---
1
Karonte
39,52
© 2000 Beristain Industries.
Todos los derechos reservados.
lunes, 10 de noviembre de 2008
jueves, 6 de noviembre de 2008
sábado, 1 de noviembre de 2008
NATUR ZIENTZIAK
BIG BANG-a
Unibertsoaren sorrera Big Bang-ak ekarri zuen duela 13.500 eta 15.000 milioi urte inguru.
Leherketa handi baten ondoren, materia homogeneoa eta energia trinkoa izan zen. Materia guzti hori, oinarrizko elementuez osatutakoa, 10-35 segundu ostean inflazio kosmikoa deituriko prozesu baten bitartez hedatzen joan zen norabide guztietara. Momentu horretan quarks-gluone-en eraketa izan zen.
Unibertsoaren hazkundearekin,tenperatura behera egin zuen eta honen ondorioz quarks-ak eta gluone-ak elkarrekin lotu ziren barioiak sortuz (protoiak eta neutroiak bezala).Horrela izugarrizko partikula subatomikoak sortu ziren, eta geroxeago,300000 urte igaro ondoren, protoiak eta neutroiak elkartu zirenean heliozko eta hidrogenozko lehenengo atomoak sortu ziren.
Protoiak eta elektroiak partikula subatomikoekin talka egitean, neutroiekin eta quark-ekin ere elkartu ziren eta bestelako atomoak eratu ziren.
Big Bang-aren sorrera baino 400 milioi urte ondoren dentsitate handia zuten eremuak, grabitazio gune bihurtu ziren eta materia guztia horren alboan kokatu zen. Horrela planetak, izarrak, galaxiak eta nebulosak sortu ziren.
Planetak, izarrak… sortu zirenetik 5 milioi urte geroago galaxiak abiadura hartu zuten eta hauek zerbaiten talka egiten zuten, baina zientzialariek ez zekiten zhaztasunez zer ote zen. Gaur egun energia iluna bezala ikasten dugu, baina ez dakigu oraindik zahatz-mehatz zer den.
Hau guztia kontuan harturik Big Bang-ean zenbait aldi edo pausu izan zituela esan dezakegu:
• 1- Materia bai espazioa bai energia puntu batean kontzentraturik zegoen eta puntu horri jatorrizko atomoa deitzen da, gainera bere dentsitate eta tenperatura ikaragarri altuak izan ziren.
• 2- Materia horren hedapena: norabide guztietara urrunduz joan zen.
• 3- Partikula subatomikoak sortzen hasi ziren eta geroago atomorik simpleenak: Hidrogeno eta Helio atomoak.
• 4- Unibertsoa hedatzen zen neurrian bere tenperatura jaisten hasi zen. Norabide guztietara barreiatutako materia trinkotzen joan zen eta horrela egitura astronomiko guztiak sortzen joan ziren: Nebulosak,Galaxiak, Izarrak, Planetak…
Unibertsoaren sorrera Big Bang-ak ekarri zuen duela 13.500 eta 15.000 milioi urte inguru.
Leherketa handi baten ondoren, materia homogeneoa eta energia trinkoa izan zen. Materia guzti hori, oinarrizko elementuez osatutakoa, 10-35 segundu ostean inflazio kosmikoa deituriko prozesu baten bitartez hedatzen joan zen norabide guztietara. Momentu horretan quarks-gluone-en eraketa izan zen.
Unibertsoaren hazkundearekin,tenperatura behera egin zuen eta honen ondorioz quarks-ak eta gluone-ak elkarrekin lotu ziren barioiak sortuz (protoiak eta neutroiak bezala).Horrela izugarrizko partikula subatomikoak sortu ziren, eta geroxeago,300000 urte igaro ondoren, protoiak eta neutroiak elkartu zirenean heliozko eta hidrogenozko lehenengo atomoak sortu ziren.
Protoiak eta elektroiak partikula subatomikoekin talka egitean, neutroiekin eta quark-ekin ere elkartu ziren eta bestelako atomoak eratu ziren.
Big Bang-aren sorrera baino 400 milioi urte ondoren dentsitate handia zuten eremuak, grabitazio gune bihurtu ziren eta materia guztia horren alboan kokatu zen. Horrela planetak, izarrak, galaxiak eta nebulosak sortu ziren.
Planetak, izarrak… sortu zirenetik 5 milioi urte geroago galaxiak abiadura hartu zuten eta hauek zerbaiten talka egiten zuten, baina zientzialariek ez zekiten zhaztasunez zer ote zen. Gaur egun energia iluna bezala ikasten dugu, baina ez dakigu oraindik zahatz-mehatz zer den.
Hau guztia kontuan harturik Big Bang-ean zenbait aldi edo pausu izan zituela esan dezakegu:
• 1- Materia bai espazioa bai energia puntu batean kontzentraturik zegoen eta puntu horri jatorrizko atomoa deitzen da, gainera bere dentsitate eta tenperatura ikaragarri altuak izan ziren.
• 2- Materia horren hedapena: norabide guztietara urrunduz joan zen.
• 3- Partikula subatomikoak sortzen hasi ziren eta geroago atomorik simpleenak: Hidrogeno eta Helio atomoak.
• 4- Unibertsoa hedatzen zen neurrian bere tenperatura jaisten hasi zen. Norabide guztietara barreiatutako materia trinkotzen joan zen eta horrela egitura astronomiko guztiak sortzen joan ziren: Nebulosak,Galaxiak, Izarrak, Planetak…
jueves, 23 de octubre de 2008
Ongi etorrihttp://google.es
Kaixooooo!!!!
Ane nauzue eta Bilbon bizi naiz.
Gaurtik aurrera hemen naukazue zuen zalantza guztiak argitzeko asmoz. Ongi etorriak eta espero dut Blog hau zuen gustukoa eta lagungarria izatea.
Besterik gabe, ondo pasa!!! ;)
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
